Polskie Towarzystwo Numizmatyczne, powstałe w 1991 roku, jest spadkobiercą Polskiego Towarzystwa Archeologicznego i Numizmatycznego, powstałego na bazie Polskiego Towarzystwa Archeologicznego.
Podobna genezę posiada obecny Oddział Łódzki Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego. Założony został 27 stycznia 1961 roku, jako Koło Numizmatyczne Oddziału Łódzkiego Polskiego Towarzystwa Archeologicznego i Numizmatycznego. Pomysłodawcą powstania łódzkiego koła PTAiN był Anatol Gupieniec, będący wówczas kierownikiem działu numizmatycznego Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Grupa członków założycieli liczyła 15 osób. W skład pierwszego Zarządu weszli: prezes – Kazimierz Zbichorski, sekretarz – Witold Nakielski, skarbnik – Jacek Strzałkowki.
Pod koniec 1961 roku skład koła wynosił 33 członków. Działalność koła poszerzono o prelekcje, przeprowadzane głównie przez Anatola Gupieńca. Postanowiono również wydawać własne czasopismo „Łódzki Numizmatyk”. Początkowo w formie kopiowania maszynopisu powielaczem spirytusowym, następnie metodą powielania farbowego. Zmieniała się objętość i zakres zamieszczanych artykułów.
Organizowano wykłady i prelekcje. W grudniu 1962 roku odbyła się pierwsza prelekcja z udziałem prelegenta spoza koła, w dodatku z zagranicy – kierownika oddziału Numizmatycznego leningradzkiego Ermitażu, prof. Iwana Spasskija. Do końca 1965 roku przeprowadzono 33 prelekcje. Członkowie łódzkiego koła od początku jego istnienia brali udział w konferencjach naukowych krajowych i zagranicznych.
29 grudnia 1965 roku, z uwagi na dynamiczny wzrost liczby członków (124 członków), przemianowano istniejące koło numizmatyczne na Łódzką Sekcję Numizmatyczną.
18 lutego 1966 roku, Zarząd Główny zatwierdził ustanowienie patrona sekcji – Kazimierza Stronczyńskiego. Z uwagi na liczę członków, Zarząd Sekcji liczył 6 osób. „Łódzki Numizmatyk” powielano metodą kserograficzną w związku z tym pojawiły się ilustracje. Liczba członków Sekcji ulegała ciągłym zmianą, na koniec 1970 roku spadła do 100 osób.
Oprócz kolekcjonerów i pasjonatów numizmatyki członkami Sekcji byli również wybitni archeolodzy Konrad Jażdżewski, Andrzej Nadolski, Andrzej Abramowicz oraz Tadeusz Poklewski. Stanowili oni zarówno skład Zarządu Sekcji jak i Zarządu Głównego.
16 maja 1971 roku odbyło się uroczyste zebranie w ramach obchodów 10–lecia Sekcji. Wygłoszono okolicznościowe referaty a następnie otwarto wystawę „Zbiory Członków Sekcji Numizmatycznej Łódzkiego Oddziału PTA”. Uroczystości jubileuszowe upamiętnia medal z brązu wg projektu prof. Witolda Korskiego.
W latach siedemdziesiątych ówczesne władze niechętnym okiem patrzyły na organizowane przez Sekcje aukcje, zarzucając nawet nielegalny handel walutą. Zebrania Sekcji przybrały charakter spotkań towarzysko-organizacyjnych. Członkowie Łódzkiej Sekcji prowadzili również działalność w innych organizacjach kolekcjonerskich jak Łódzki Klub Kolekcjonerów i Hobbystów, czy Klub Młodych Kolekcjonerów.
14 lutego 1973 roku, w wyniku działań społeczności lokalnych kolekcjonerów powstały dwa nowe koła w ramach łódzkiego Oddziału PTAiN – w Tomaszowie Mazowieckim i Koninie. W roku następnym powstało koło w Zduńskiej Woli. W 1976 Sekcja zainicjowała powstanie Koła Numizmatycznego w Piotrkowie Trybunalskim, pomimo terytorialnej przynależności Piotrkowa do innego województwa (od 01 października 1987 roku, Koło stało się niezależnym Oddziałem w Piotrkowie Trybunalskim).
W 1973 roku Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne w Łodzi obchodziło 25-lecie powstania Działu Numizmatycznego. W obchodach tych brali czynnie udział członkowie sekcji, wystawiając swoje zbiory. Wydano też specjalny numer „Łódzkiego Numizmatyka”.
W 1975 roku oprócz działalności dotychczasowej zorganizowano aukcję.
W 1976 roku Sekcja łódzka zajęła się organizacją Walnego Zjazdu Delegatów PTAiN w Sieradzu. W tym samym roku obchodzono 15-lecie łódzkiej Sekcji Numizmatycznej. Wydano pamiątkowy medal mający upamiętnić oba te wydarzenia.
Lato siedemdziesiąte cechuje dynamiczny wzrost liczby członków (1972 – 135 osób, 1977 – 260 osób), rozszerzono więc Zarząd od 7 osób (17 marca 1978 roku). W tym czasie zaczęto tworzenie biblioteki numizmatycznej i zbioru medali Sekcji.
16/17 maja 1981 roku, Sekcja organizuje w Muzeum Historii Miasta Łodzi, XXIX Walny Zjazd Delegatów PTAiN. Z tej okazji wydano kolejny medal, jak również zorganizowano wystawę zbiorów wielu znanych kolekcjonerów łódzkiej Sekcji.
W latach 1981-1984 w ramach kadencji Zarządu Głównego (w skład którego wchodził Andrzej Mikołajczyk) przeprowadzono wielką akcję edukacyjną. W ramach tego programu, zrealizowano w Łodzi cykl 24 wykładów prowadzonych przez najwybitniejszych numizmatyków polskich.
13 grudnia 1981 roku, drastycznie ograniczył realizację dalszych planów. Stan wojenny narzucił obowiązek zezwolenia na przeprowadzenie każdego zebrania.
12 lutego 1981 roku, pierwsze zebranie w stanie wojennym. Przygotowano emisję nowych medali.
W 1983 roku dokonano konserwacji grobu Ignacego Zagórskiego, odnowiono również grób patrona Sekcji – Kazimierza Stronczyńskiego.
10 września 1983 roku zorganizowano sesję pt. „Kazimierz Stronczyński, numizmatyk, sfragistyk i inwentaryzator zabytków”. Referaty wygłosiło wielu czołowych numizmatyków ze Stanisławem Suchodolskim na czele.
6 kwietnia 1984 roku, kolejna konferencja „Późnośredniowieczne mennictwo i monety na ziemiach polskich – stan i perspektywy badań”. W konferencji uczestniczyli Ryszard Kiersnowski, Borys Paszkiewicz i inni wybitni naukowcy. Materiał z konferencji ujęto w serii „Prac i Materiałów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi”.
W latach osiemdziesiątych nastąpił dalszy dynamiczny wzrost liczby członków (1983 – 313 osób). Nie bez wpływu na ten stan była reglamentacja monet kolekcjonerskich, które można było nabywać za pośrednictwem PTAiN.
W 1984 roku wydano kolejny medal, z wizerunkiem prof. Józefa Litwina. Sekcja łódzka organizowała w tym czasie wiele wystaw, spośród których należy szczególnie wymienić wystawę otwartą 3 mają 1984 roku, pt. „Pamiątki patriotyczne w medalierstwie polskim”. Ekspozycja ta składała się ze zbiorów aż 18 członków sekcji.
W 1985 roku, Sekcja współorganizowała ogólnopolską konferencję numizmatyczną pt. „Polska moneta nowożytna – stan i perspektywy badań”.
W ramach obchodów 25-lecia zorganizowano konferencję „Początki zainteresowań numizmatycznych w Polsce”, otwarto wystawę obrazującą dorobek kolekcjonerski członków Sekcji, wybito medal pamiątkowy z wizerunkiem patrona, wydano jubileuszowy plakat. Wydano również książkę zawierającą materiały z konferencji z 1983 roku.
Rok 1987 przyniósł nasilenie konfliktu między archeologami a numizmatykami w ramach PTAiN.
20 marca 1987 roku, Walne Zebranie Sprawozdawczo-Wyborcze Łódzkiego Oddziału PTAiN po raz pierwszy w historii, nie wybrało Zarządu. W następnym głosowaniu w dniu 22 kwietnia, w skład Zarządu weszli tylko numizmatycy. Dwa dni później wybrano Zarząd Sekcji. 2 czerwca rozwiązła się łódzka Sekcja Archeologiczna. W ten sposób w Łodzi zaistniał Oddział Numizmatyczny z Sekcją Numizmatyczną.
Na Walnym Zjeździe w Kaliszu wybrano Stanisława Bulkiewicza w skład Zarządu Głównego.
1 października 1987 roku powołano Oddział w Piotrkowie Trybunalskim.
Wydano kolejny medal, z okazji 100-lecia urodzin Rudolfa Mękickiego. Orest Paszkowycz wydał medal z Mikołajem Kopernikiem.
W 1990 roku Oddział wydał medal poświęcony prof. Marianowi Gumowskiemu.
11 maja 1991 roku Walny Zjazd w Leżajsku zmienił formalnie nazwę organizacji na Polskie Towarzystwo Numizmatyczne. W skład Zarządu Głównego PTN wszedł Jerzy Piniński, a w skład Komisji Naukowej Jerzy Piniński i prof. Mariusz Mielczarek.
W latach dziewięćdziesiątych nastąpił wyraźny spadek liczby członków PTN w skali kraju jak i Oddziału (1991 – 303 osób, 1999 – 62 osoby).
W latach 1992/1993 Mariusz Mielczarek podjął próbę reaktywowania „Łódzkiego Numizmatyka”. Wydano dwa numery pisma, lecz z uwagi na wysokie koszty dalsze wydawanie zawieszono. Zaprzestano również bicia medali.
W 2003 roku Oddział liczył 58 członków. Ustała reglamentacja monet, zostali więc jedynie prawdziwi pasjonaci, kolekcjonerzy.
24 maja 2003 roku, Walny Zjazd w Koninie, powołał prof. Mariusza Mielczarka na stanowisko prezesa, Jerzego Pinińskiego natomiast na stanowisko zastępcy sekretarza generalnego.
Oddział powrócił do emitowania medali. W 2003 roku wydano medal z okazji 25-lecia pontyfikatu Jana Pawła II, w 2004 roku kolejny medal z okazji 60–lecia likwidacji getta łódzkiego. Organizowano liczne odczyty. Liczba członków Oddziału w tym czasie wyniosła 70 osób.
W 2005 roku miały miejsce liczne referaty: Andrzeja Heidricha, Ryszarda Grygla, Ewy Karpińskiej, Leszka Kuli, Zygmunta Jagodzińskiego i Stanisława Suchodolskiego.
5 maja 2005 roku, wspólnie z Muzeum Historii Miasta Łodzi zorganizowano wystawę numizmatyczną „W hołdzie Papieżowi Janowi Pawłowi II”.
Na VII Walnym Zjeździe w Sanoku prezes Oddziału, Orest Paszkowycz przedstawił projekt zmian struktury PTN proponując Federację Towarzystw Numizmatycznych.
28 czerwca 2005 roku zorganizowano wycieczkę do Mennicy Państwowej w Warszawie.
21 września 2005 roku otwarto wystawę numizmatyczną członków naszego Oddziału w NBP w Łodzi w ramach „Dni otwartych NBP”.
8 marca 2005 roku po rezygnacji dotychczasowego prezesa oddziału Mariana Chodaka, funkcję tą obejmuje Orest Paszkowycz.
8 grudnia 2005 roku zwołano Nadzwyczajne Walne Zebranie członków Oddziału. Po wygłoszeniu referatu „Po co komu monety” przez prezesa PTN, Mariusza Mielczarka, jednogłośnie nadano następującym członkom naszego oddziału tytuł Członka Honorowego:
Stanisławowi Bulkiewiczowi
prof. Markowi Jaroszowi
Bohdanowi Kowalczykowi
Witoldowi Nakielskiemu
Jackowi Strzałkowskiemu.
30 czerwca 2007 roku po rezygnacji Oresta Paszkowycza, Zarząd oddziału powierza pełnienie funkcji prezesa Edwardowi Błasiakowi.
30 kwietnia 2010 roku funkcje prezesa Zarząd powierza Piotrowi Chabrzykowi.
W 2011 roku, Walne zgromadzenie wybiera Piotra Chabrzyka na prezesa Oddziału.
08 grudnia 2011 roku, w ramach obchodów 50-lecia Łódzkiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego odbyło się uroczyste zebranie. Obchody otworzył prezes Oddziału Łódzkiego, Piotr Chabrzyk. Następnie Jerzy Piniński, pomniał historię działalności Oddziału. Wykład ten został zilustrowany prezentacją historycznych zdjęć z początków działalności oddziału. Prezes PTN, prof. Mariusz Mielczarek oprowadził zebranych po wystawie „Pieniądz rządzi” zorganizowanej przez Muzeum. W sali z kolejną wystawą organizowaną przez NBP, odbyło się uroczyste wręczenie pamiątkowych odznak, medali i dyplomów. W ramach obchodów wydano pamiątkowe klipy w miedzi i w srebrze oraz pamiątkowe nadruki na banknotach: nadrukiem złotym wykonany drukiem typograficznym wypukłym oraz nadrukiem wykonany suchym tłokiem.
W 2012 roku, Łódzki Oddział Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego, wraz z Narodowym Bankiem Polskim Oddział Okręgowy w Łodzi oraz Działem Numizmatycznym Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, był współorganizatorem cyklu wykładów pt. „Porozmawiajmy o pieniądzu” poświęconych numizmatyce i historii pieniądza. Wykłady odbywały się w siedzibie NBP Oddział Okręgowy w Łodzi, al. Kościuszki 14, a prowadził je historyk, kolekcjoner, członek PTN, prezes Łódzkiego Klubu Kolekcjonera – Bohdan Kowalczyk. Wykłady zostały wzbogacone wystawami numizmatów ze zbiorów MAiE w Łodzi oraz członków oddziału.
W 2012 roku, w ramach spotkań członków oddziału odbył się cykl wykładów, które przeprowadzili kolejno koledzy Piotr Chabrzyk, Andrzej Fąk, Witold Nakielski, Jerzy Piniński oraz dr Eliza Walczak z Muzeum Narodowego w Warszawie.
opracował Marek Folwarniak m.in. na podstawie artykułu Jerzego Pinińskiego
„Historia Oddziału Łódzkiego Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego” Łódzki Numizmatyk, Łódź 2005